Dünýäniň ykdysady derejesiniň, ylmy we tehnologiki derejesiniň ýokarlanmagy we saglyk düşünjesi bilen “ýaşyl” we “tebigy” iýmitler wagtyň geçmegi bilen ýüze çykdy we halk tarapyndan ykrar edildi we kabul edildi.Haýwanat pudagy ösýär we ösýär, öý haýwanlaryny halaýanlar öý haýwanlaryny maşgala agzalarynyň biri hasaplaýarlar.“Tebigy”, “ýaşyl”, “asyl” we “organiki” ýaly sözler adamlaryň öý haýwanlaryny saýlamagy üçin howa şertlerine öwrüldi.Adamlar öý haýwanlarynyň önümleriniň bahasyndan has köp haýwan saglygy barada alada edýärler.Şeýle-de bolsa, sarp edijileriň köpüsi “tebigy” öý haýwanlarynyň iýmitiniň hili we aýratynlyklary barada takyk düşünmeýärler.Bu makalada onuň manysy we aýratynlyklary barada gysgaça maglumat berilýär.
1. “Tebigy” haýwan iýmitiniň halkara manysy
“Tebigy”, halkara haýwan iýmitleriniň gaplaýyş haltalarynda köplenç ýüze çykýan söz.Bu sözüň köp düşündirişi bar we içerki terjime “tebigy”.“Tebigy”, köplenç täze, gaýtadan işlenmedik, goşmaça konserwantlardan, goşundylardan we sintetiki maddalardan azat diýmekdir.Iýmit gözegçiliginiň Amerikan birleşigi (AAFCO) haýwan iýmitlerine diňe ösümliklerden, haýwanlardan ýa-da minerallardan alnan, hiç hili goşundylary öz içine almaýan we himiki sintez gaýtadan işlenmedik ýagdaýynda “tebigy” bellik edilmegine rugsat berýär.AAFCO-nyň kesgitlemesi hasam dowam edýär we “tebigy iýmitleriň” “fiziki taýdan gaýtadan işlemek, ýylatmak, çykarmak, arassalamak, konsentrasiýa, suwsuzlyk, ferment gidrolizi ýa-da fermentasiýa” bilen işlenmedik ýa-da gaýtadan işlenmedik iýmitlerdigini aýdýar.Şonuň üçin himiki taýdan sintezlenen witaminler, minerallar ýa-da mikroelementler goşulsa, iýmit “tebigy witaminler we minerallar goşulan tebigy haýwan iýmiti” ýaly “tebigy haýwan iýmiti” diýlip bilner.AAFCO-nyň “tebigy” kesgitlemesiniň diňe önümçilik prosesini kesgitleýändigini we haýwan iýmitleriniň täzeligine we hiline degişlidigini bellemelidiris.Qualityaramaz hilli guşlar, guşlar adam sarp edip bilmeýär we guş naharynyň iň erbet derejeleri henizem “tebigy iýmit” AAFCO ölçeglerine laýyk gelýär.Rancid ýaglary galyndy we mikotoksinleri öz içine alýan däneler ýaly “tebigy haýwan iýmiti” üçin AAFCO ölçeglerine laýyk gelýär.
2. "Haýwanlaryň iýmitleniş bellikleri düzgünnamasy" -daky "tebigy" talaplar barada düzgünler
“Haýwanlary iýmitlendirmek bellik düzgünleri” talap edýär: Mysal üçin, iýmit iýmit önümlerinde ulanylýan iýmit çig malynyň we iýmit goşundylarynyň hemmesi gaýtadan işlenmedik, himiki däl gaýtadan işlemekden ýa-da diňe fiziki gaýtadan işlemek, termiki gaýtadan işlemek, çykarmak, arassalamak, gidroliz, ferment gidrolizi, fermentasiýa Ora-da çilim çekmek we beýleki amallar bilen gaýtadan işlenýän ösümlik, haýwan ýa-da mineral yz elementleri önüme “tebigy”, “tebigy däne” ýa-da şuňa meňzeş sözleriň ulanylmalydygyny öňe sürüp biler.Mysal üçin, öý haýwanlarynyň iýmit önümlerine goşulan witaminler, aminokislotalar we mineral yz elementleri himiki taýdan sintez edilse, önümi “tebigy” ýa-da “tebigy iýmit” diýip hem atlandyryp bolar, ýöne ulanylýan witaminler, aminokislotalar we minerallar şol bir wagtda gözden geçirilýär.Yz elementleri “XX bilen goşulan tebigy däneler” sözleriniň ulanylmalydygyny öňe sürýär;iki (synp) ýa-da himiki taýdan sintezlenen witaminleriň, aminokislotalaryň we mineral yz elementleriniň ikisinden köp (synp) goşulsa, iýmit talapda ulanylyp bilner.Goşundynyň synp ady.Mysal üçin: “witaminler goşulan tebigy däneler”, “tebigy däneler, goşmaça witaminler we aminokislotalar”, “tebigy reňkler”, “tebigy konserwantlar”.
3. “Tebigy haýwan iýmitinde” konserwatorlar
“Tebigy haýwan iýmitleri” bilen beýleki haýwan iýmitleriniň arasyndaky hakyky tapawut, düzümindäki konserwantlaryň görnüşindedir.
1) E witamini toplumy
“E witamini toplumy” beta-witamin E, gamma-E witamini we öý haýwanlarynyň iýmitini saklamak üçin ulanylýan delta-witamin garyndysydyr.Sintetiki däl, tebigy konserwatiw we tebigy maddalardan emele gelýär.Göçürmäni dürli usullar bilen alyp bolýar: alkogol çykarmak, ýuwmak we arassalamak, saponifikasiýa ýa-da suwuk-suwuk çykarmak.Şonuň üçin E witamini toplumyny tebigy konserwantlar kategoriýasyna bölüp bolar, ýöne tebigy çig maldan alynýandygyna kepillik ýok.E witamini toplumy diňe gorap saklamak üçin ulanylyp bilner we itlerde biologiki işjeňligi ýok, ýöne bir witamin konserwatiw täsir etmeýär we diňe bedende biologiki işjeňlige eýe.Şonuň üçin AAFCO E witamini witamin diýip atlandyrýar we E witaminden başga witaminleri himiki konserwantlar hökmünde kesgitleýär.
2) Antioksidantlar
Düşünjeleriň bulaşmazlygy üçin “antioksidant” düşünjesi alyndy.E witamini we konserwantlar indi antioksidantlar, okislenmäni haýalladýan ýa-da öňüni alýan önümler topary diýlip atlandyrylýar.Işjeň E witamini (E witamini) bedeniň içindäki antioksidant bolup, öýjükleriň we dokumalaryň okislenmeginiň öňüni alýar, tebigy konserwatiw (E witamini toplumy) öý haýwanlarynyň iýmitlerinde antioksidant bolup, öý haýwanlarynyň iýmit maddalaryna oksidleýji zeper ýetmeginiň öňüni alýar.Sintetiki antioksidantlar, adatça öý haýwanlarynyň iýmitiniň durnuklylygyny saklamakda has täsirli hasaplanýar.Sintetiki antioksidantlar bilen deň täsir etmek üçin tebigy antioksidantlaryň mukdaryndan 2 esse goşmaly.Şonuň üçin sintetiki antioksidantlaryň has gowy antioksidant funksiýalary bar.Howpsuzlyk barada aýdylanda, tebigy antioksidantlaryň hem, sintetiki antioksidantlaryň hem käbir oňaýsyz täsirleri bar, ýöne degişli gözleg hasabatlarynyň köpüsi köp sanly eksperimental haýwanlary iýmitlendirmek bilen gelen netijelerdir.Tebigy ýa-da sintetiki antioksidantlary aşa köp iýmegiň itleriň saglygyna has oňaýsyz täsir edýändigi barada habar ýok.Kalsiý, duz, A witamini, sink we beýleki ýokumly maddalar üçin hem edil şonuň ýaly.Artykmaç sarp etmek saglyga zyýanly, hatda suwy aşa köp sarp etmek hem bedene zyýanlydyr.Iň esasy zat, antioksidantlaryň roly ýagyň gaçmagynyň öňüni almakdyr we antioksidantlaryň howpsuzlygy jedelli bolsa-da, ýagly ýaglarda bar bolan peroksidleriň saglyga zyýanlydygy barada jedel ýok.Düwürtikli ýagdaky peroksidler ýagda ereýän A, D, E we K witaminlerine-de zeper ýetirýär, itleriň iýmitlenmegine ýaramaz täsirler itlerde tebigy ýa-da sintetiki antioksidantlara garanyňda has ýygy duş gelýär.
Iş wagty: Fewral-21-2022